ÇOKLU ZEKÂ NEDİR?

Howard Gardner, zekânın tek bir yapıdan meydana gelmediğini, insanların birbirinden bağımsız en az sekiz ayrı zekâya sahip olduğunu ve bunların geliştirilebileceği düşüncesini vurgulamaktadır. Bireyler güçlü oldukları yetenek alanlarına bağlı olarak bir ya da bir kaç alanda yüksek performans gösterebilirler. Önemli olan güçlü olunan alanların belirlenmesi ve diğer alanlara yönelik geliştirici etkinlikler planlanmasıdır. Çoklu zekâ sadece öğrenme ve eğitici etkinliklerle ilgili bir kuram olmayıp aynı zamanda kişiler arası iletişim, sorun çözme gibi günlük hayatta bizi yakından ilgilendiren alanlarda da etkili olmaktadır.

Sözel Zekâ: Dili hem sözlü hem de yazılı olarak etkin kullanabilme yeteneği.

· Geniş kelime hazinesine sahip olabilme,

· Duygu ve düşünceleri iletmek üzere dili karmaşık ve yerinde kullanabilme,

· Fıkra anlatabilme ve dile dayalı mizahın çeşitli türlerini anlayabilme,

· Bir işin akışında diğerlerini ikna edebilme,

· Anımsayabilme ve çağrışım yapabilme,

· Mecazlarla da süsleyerek dili hünerli bir şekilde kullanabilme,

· Öykü, roman gibi yazılı sunulan bilgiyi kavrayabilme.

Mantıksal - Matematiksel Zekâ: Benzer yönleri arama, rakamları etkin kullanma ve ortaya çıkan sonuçları iyi bir nedene bağlama yeteneği.

· Matematiğe yatkın olma,

· Neden-sonuç ilişkilerini anlayabilme, bağlantıları fark edebilme,

· Tümden gelim ve tüme varım yoluyla akıl yürütebilme,

· Karmaşık hesaplamalar yapabilme ve problem çözme becerisine sahip olabilme,

· Nesneleri kategorilere ayırabilme,

· Bilimsel düşünebilme ve araştırma yapabilme.

Görsel - Uzaysal Zekâ: Bu zeka gördüğümüz ve gözümüzde canlandırdığımız her şeyle ilgilidir; her türlü şekil, desen, tasarım, somut ya da soyut görüntüler, renklerin ve dokuların tüm yelpazesi. Ayrıca yön duygusu da bu zeka ile ilgilidir; yaşadığınız çevreyi dolduran nesnelere göre nerede olduğunuzu bilebilme ve bir yerden başka bir yere kolaylıkla gidebilme.

· Etkin hayal gücü,

· Görüntüleri zihinde oluşturabilme, görselleştirebilme,

· Grafiksel gösterim yapabilme (resimle, grafikle, heykelle vb)

· Harita okuyabilme,

· Yol bulabilme.

İçsel Zekâ: Bireyin kendisinin farkında olması, kuvvetli ve zayıf taraflarını, ruh halini, isteklerini anlayabilmesi, iç dünyası ile ilişki kurup yaşamını daha etkin bir şekilde devam ettirebilmesi.

· Kişinin kendisi ile ilgili farkındalığının olması, yaşamı ve öğrenmesi ile ilgili sorumluluk alabilme,

· Duyguların farkına varabilme ve onları ifade edebilme,

· Dikkatini ve düşüncelerini yoğunlaştırabilme,

· Daha karmaşık düşünebilme ve sonuç çıkarabilme,

· Kendini geliştirmek çaba gösterebilme.

Sosyal / Kişiler Arası Zekâ: Bu zeka sözel ve sözel olmayan iletişim, işbirliği, sorun çözme becerileri ile ortak fayda amacına ulaşmak için gereken güven, saygınlık, liderlik ve diğerlerini güdüleme yeteneği ile ilgilidir.

· Grupta işbirliği içinde çalışabilme,

· Sözlü ya da sözsüz etkin iletişim kurabilme,

· Bir bireyin ruhsal durumunu ya da duygularını okuyabilme, empati kurabilme,

· İkna gücü kuvvetli olup liderlik edebilme,

Müzik Zekâsı: Ritme, sesin yüksekliğine ve melodiye duyarlık.

· Melodi, ritim ve sesleri taklit edebilme,

· Şarkı söyleyebilme,

· Müzik aleti çalabilme,

· Düşünce ve duyguları ifade etmek içi müzik ve ritmi kullanabilme,

· Kişinin ses tonundan ruhsal durumunu kestirebilme,

· Arabanın motor sesinden bir arıza olduğunu anlayabilme.

Bedensel - Kinestetik Zekâ: Koordinasyon, denge, güç, esneklik ve hız gibi bazı fiziksel yetenekler ile düşünce ve duyguları ifade etmek için vücudu kullanabilme yeteneği.

· Bedeni farkında olma ve onu iyi kullanabilme,

· Dans, paten, bisiklete binme gibi koordinasyon gerektiren becerileri gerçekleştirebilme,

· İfade etme aracı olarak jest ve beden dilinden yararlanabilme,

· Drama ve pandomim kullanarak çeşitli durumları canlandırmak için yaratıcı ve ifade edici hareketleri yapabilme,

· Zihin ile beden arasında güçlü bir bağ kurabilme,

· Spor oyunlarından, beden egzersizlerinden hoşlanma ve başarabilme.

Doğaya Dönük Zekâ: Gardner tarafından açıklanan son zekadır. Doğal çevreyi anlama ve tanıma ile ilgilidir.

· Doğa ile bütünleşebilme,

· Doğal bitki örtüsüne duyarlılık,

· Canlılar ile etkileşim kurma, koruma,

· Doğanın tepkilerine karşı duyarlılık, farkındalık,

· Doğadaki bitki ve hayvanları tanıma ve sınıflama,

· Bitki yetiştirme.